آجر نما

تحلیل فنی آجر نما

از دیدگاه یک مهندس سازه، آجر نما عنصری فراتر از صرفاً زیبایی ظاهری است؛ این محصول، لایه محافظ بیرونی ساختمان در برابر عوامل محیطی، تنش‌های حرارتی، رطوبت و فرسایش شیمیایی است. انتخاب صحیح و خرید آجر نما مستلزم درک عمیق خواص فیزیکی و مکانیکی آن، از جمله جذب آب، مقاومت فشاری و دوام در برابر یخ‌بندان (Frost Resistance) است. آجر نما که در معرض مستقیم شرایط آب و هوایی قرار دارد، باید منطبق با استانداردها و آیین‌نامه‌های ملی و بین‌المللی تولید شود.

در این مقاله تخصصی، ما به بررسی جامع انواع آجر نما، تفاوت انواع آجر نما با یکدیگر، الزامات نصب آجر نما و عوامل کلیدی مؤثر بر قیمت آجر نما می‌پردازیم. شرکت ساختمانی صاد با تخصص در تأمین و فروش انواع آجر نما با بالاترین کیفیت، تضمین‌کننده دوام و پایداری نمای پروژه شماست.

مقایسه آجر نما و آجر بنایی

اغلب، تمایز بین آجر نما (Face Brick) و آجر بنایی (Common Brick) برای مجریان غیرتخصصی دشوار است. این مقایسه آجر نما و آجر بنایی بر اساس الزامات استاندارد و محل مصرف نهایی تعیین می‌شود.

۱. جذب آب و مقاومت در برابر یخ‌بندان

• آجر نما: به دلیل کاربرد در نمای خارجی و قرارگیری در معرض باران، برف و سیکل‌های ذوب و یخبندان، باید دارای جذب آب بسیار پایین باشد (طبق استاندارد ۲۵ ایران، معمولاً کمتر از ۸ درصد برای مناطق سردسیر). مقاومت در برابر یخ‌زدگی یک خاصیت حیاتی برای آجر نما آذرخش است.
• آجر بنایی: جذب آب بالاتری دارد و برای استفاده در داخل دیوار و دور از تماس مستقیم با رطوبت و یخ‌بندان طراحی شده است.

۲. کیفیت ظاهری و ابعادی

• کنترل ابعادی: آجر نما باید دارای ابعاد کاملاً یکنواخت، لبه‌های تیز و سطوح بدون تابیدگی باشد. هرگونه تاب ابعادی (Warpage) بیش از حد مجاز، نصب آجر نما را با مشکل مواجه کرده و کیفیت بندکشی را تخریب می‌کند.
• عیوب ظاهری: آجر نما نباید دارای عیوبی مانند ترک، شوره (Efflorescence) یا لکه‌های معدنی باشد؛ در حالی که آجر بنایی که پوشیده می‌شود، در مورد عیوب ظاهری آزادی عمل بیشتری دارد.

نکته فنی: جذب آب بیش از حد مجاز در آجر نما در مناطق سردسیر منجر به آسیب یخ‌زدگی (Frost Damage) می‌شود. این پدیده، ناشی از انبساط حجم آب یخ‌زده در تخلخل‌های آجر است که باعث پوسته‌پوسته شدن و تخریب سطح نما می‌شود. خرید آجر نما با گواهینامه مقاومت در برابر یخ‌بندان ضروری است.

انواع آجر نما و تفاوت‌های فنی ساخت

انواع آجر نما بر اساس ترکیب مواد اولیه و فرآیند تولید به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام، مشخصات فنی و محدودیت‌های خاص خود را دارند. درک تفاوت انواع آجر نما با یکدیگر برای تعیین قیمت آجر نما و کاربری نهایی ضروری است.

۱. آجر نما سفالی یا رسی (Clay Bricks)

• ویژگی‌های تولید: از خاک رس و شیل تولید شده و در دمای بالا پخته می‌شوند. رنگ نهایی آن‌ها (قرمز، زرد، گلبهی) مستقیماً به نوع کانی‌های موجود در خاک (به ویژه اکسیدهای آهن) و دمای پخت بستگی دارد.
• خواص مکانیکی: این آجر مقاومت فشاری مناسبی دارند. عیار فنی آن‌ها با آزمایش‌های جذب آب و مقاومت فشاری مشخص می‌شود (استاندارد ملی ایران شماره ۷).

۲. آجر نما شیل و نسوز (Refractory/Shale Bricks)

• تفاوت انواع آجر نما با یکدیگر: آجر نسوز از مواد اولیه با خلوص بالاتر (مانند کائولینیت و آلومینا) در دماهای بسیار بالاتر (تا ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد) پخته می‌شود.
• مزیت فنی: مقاومت حرارتی و پایداری شیمیایی بسیار بالا، جذب آب بسیار پایین (گاهی کمتر از ۲ درصد). این ویژگی‌ها، آن‌ها را برای نمای خارجی و مناطق با تنش‌های حرارتی شدید ایده‌آل می‌کند و قیمت آجر نما نسوز معمولاً بالاتر است.

۳. آجر نما لعاب‌دار (Glazed Bricks)

• ویژگی‌ها: این انواع آجر نما دارای یک لایه پوششی شیشه‌ای (لعاب) روی سطح هستند که پس از پخت، آب‌بندی کامل (Water-Tightness) ایجاد می‌کند.
• کاربرد و محدودیت: برای نماهای داخلی یا مناطق خارجی محافظت‌شده (مانند زیر طاق‌ها) مناسب‌اند. لعاب مقاوم به تمیزکاری و مقاومت در برابر آلودگی شیمیایی کمک می‌کند، اما در برابر سایش یا ضربه قوی، ممکن است لب‌پَر شوند.

الزامات مهندسی در نصب آجر نما

نصب آجر نما یک فرآیند تخصصی است که مستقیماً بر عایق‌بندی و پایداری سازه‌ای نما تأثیر می‌گذارد. تجربه در پروژه‌های بزرگ نشان داده است که رعایت نکات اجرایی زیر حیاتی است:

1. الزام به استفاده از اسکوپ یا واتراستاپ (Waterstop) در نماهای بلند: برای تأمین اتصال مکانیکی و جلوگیری از سقوط آجر نما در ساختمان‌های با ارتفاع بیش از ۴ متر، نباید صرفاً به چسبندگی ملات اکتفا شود. باید از روش‌های اتصال مکانیکی (مانند اسکوپ‌های فلزی یا واتراستاپ‌های پلیمری) استفاده شود. این امر به ویژه در مناطق لرزه‌خیز، طبق مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان، الزامی است.
2. بندکشی با ملات ضد شوره (Anti-Efflorescence Mortar): شوره یکی از شایع‌ترین و زشت‌ترین عیوب در آجر نما است که ناشی از انتقال نمک‌های محلول در آب ملات به سطح آجر است. برای جلوگیری از آن، باید در ترکیب ملات بندکشی از افزودنی‌های ضد شوره (مانند مواد پوزولانی یا پودرهای پلیمری مخصوص) استفاده شود و در حین نصب آجر نما، سطح آجرها خشک نگه داشته شود.
3. تأمین درزهای انبساط افقی و عمودی (Movement Joints): آجر نما، مانند سایر مصالح، تحت تأثیر تغییرات حرارتی و رطوبتی دچار انبساط و انقباض می‌شود. برای پیشگیری از ترک‌خوردگی نما، باید در هر ۵ تا ۶ متر مربع از سطح نما، درزهای حرکتی با عرض حداقل ۱۲ میلی‌متر پیش‌بینی شده و با ماستیک پلی‌اورتان پر شوند. این یک اصل اساسی در طراحی و نصب آجر نما است.

کنترل کیفیت و استانداردهای خرید آجر نما

خرید آجر نما موفق مستلزم بررسی پارامترهایی است که در استاندارد ملی ایران (مانند استاندارد ۲۵ و ۷) و مقررات ملی ساختمان ایران (مبحث ۵ و ۸) به آن‌ها اشاره شده است.

۱. تعیین مقاومت فشاری (Compressive Strength)

• آیین‌نامه: هر چند آجر نما معمولاً باربری سازه‌ای ندارد، اما مقاومت فشاری آن نشان‌دهنده کیفیت پخت و تراکم ساختار داخلی است. آجر مرغوب باید حداقل مقاومت فشاری مشخصی (مثلاً ۱۰ مگاپاسکال یا بیشتر) را داشته باشد.
• پایداری: آجر با مقاومت فشاری پایین‌تر، در برابر تنش‌های ناشی از جابه‌جایی‌های جزئی ساختمان یا ضربه‌های محیطی، آسیب‌پذیرتر است.

۲. کنترل تاب و ابعاد

• یکپارچگی ابعادی: مهم‌ترین عامل در اجرای تمیز نصب آجر نما، یکنواختی ابعاد است. حداکثر خطای مجاز در طول، عرض و ارتفاع آجر باید طبق استاندارد باشد (معمولاً در حد چند میلی‌متر).
• گونیا بودن: آجرها باید کاملاً گونیا باشند. در غیر این صورت، درزهای عمودی و افقی در نما دچار اعوجاج می‌شوند. شرکت ساختمانی صاد با تأمین انواع آجر نما درجه یک، تضمین‌کننده حداقل تاب ابعادی است.

عوامل مؤثر بر قیمت آجر نما و خرید

قیمت آجر نما تابعی مستقیم از تکنولوژی تولید، کیفیت خاک مصرفی، و هزینه‌های کنترل کیفی است. در خرید آجر نما، تفاوت قیمت‌ها معمولاً بازتاب‌دهنده یکی از عوامل زیر است:

۱. دمای پخت و نوع آجر

• آجر نسوز: به دلیل نیاز به دمای پخت بسیار بالا و خاک‌های تخصصی‌تر (مانند خاک کائولین)، فرآیند تولید پرهزینه‌تر است، در نتیجه قیمت آجر نما نسوز به طور قابل توجهی بالاتر از آجر رسی است.
• آجر دست‌ساز: اگرچه ظاهر سنتی و زیبایی دارد، اما به دلیل فرآیند تولید زمان‌بر و نیروی انسانی بالا، معمولاً قیمت آجر نما دست‌ساز بالاتر از مدل‌های صنعتی است.

۲. ابعاد و ضخامت

• تایل آجر نما (آجر پلاک): این آجرها با ضخامت کم (حدود ۲ تا ۴ سانتی‌متر) تولید می‌شوند. قیمت آجر نما پلاک معمولاً بر اساس متر مربع محاسبه می‌شود و به دلیل وزن کمتر، هزینه حمل و نصب آجر نما و دیوارچینی را کاهش می‌دهد.
• آجر کامل: آجر کامل نما (با ضخامت ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر) که به صورت باربر یا غیرباربر اجرا می‌شود، به دلیل مصرف مواد بیشتر، قیمت بالاتری دارد.

۳. درجه کیفی و شوره

• درجه‌بندی: آجر نما درجه یک با حداقل عیب و تضمین مقاومت در برابر شوره، بالاترین قیمت آجر نما را دارد. در مقابل، آجر درجه دو که ممکن است دارای تفاوت رنگ یا عیوب جزئی باشد، ارزان‌تر است.

نتیجه‌گیری تخصصی: خرید آجر نما از شرکت ساختمانی صاد به شما این اطمینان را می‌دهد که محصولی با مشخصات فنی دقیق، جذب آب کنترل‌شده و مقاومت در برابر یخ‌بندان دریافت می‌کنید. ما با ارائه مشاوره تخصصی در زمینه انواع آجر نما و راهنمای کامل نصب آجر نما، به شما کمک می‌کنیم تا بهترین تصمیم فنی و اقتصادی را برای پروژه خود بگیرید. از دیدگاه مهندسی، سرمایه‌گذاری در آجر نما با کیفیت، تضمین‌کننده عمر مفید نما و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری در بلندمدت است.

قیمت آجر نما

آجر نما نسوز محصولی کارخانه ای و از اختلاط خاک رس مرغوب و در دمای کوره بالا و تحت کنترل تولید میشود و در صنعت ساختمان عمدتاً به عنوان نمای ساختمان کاربرد دارد. آجر نما یا Brick Facade در ایران و با توجه به مرغوبت خاک رس در ایران بسیار با کیفیت است اما یکی از مشکلات اصلی روش پخت و عمل آوری آن است. چنانچه آجر نما در کارخانه و در شرایط استاندارد پخت نشود و مواد معدنی غیر ضروری آن پیش از پخت تصفیه نشود پس از مدتی آجر نما دچار پوسیدگی و شوره زدن میشود. آجر نما نسوز با توجه به مواد اولیه مرغوب و همچنین پخت در شرایط استاندارد و در کوره با حرارت تحت کنترل صورت میگیرد. با توجه به اینکه آجر نسوز نما در کوره کاملاً پخته میشود از این نظر این نوع آجر تا دمای 1300 درجه سانتیگراد تحمل حرارت دارد. یکی دیگر از انواع مزیت آجر نما در مقایسه با آجر معمولی این است که آجر نسوز نما به دلیل حذف مواد معدنی و مواد آلی مضر از مواد اولیه آن در مقابل رشد جلبک و خزه و رشد باکتری بسیار مقاوم است. این خصوصیت مخصوصاً در شهرهای با رطوبت بالا مانند شهرهای شمالی ایران بسیار مطلوب است و از این رو استفاده از آجر نما نسوز در شهرهای شمالی ایران بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. با توجه به رطوبت هوا در شهرهای شمالی و امکان جلبک زدن نما استفاده از آجر نسوز نما به جای آجر معمولی و یا حتی انواع دیگر نما مانند نمای ساختمان سیمانی توصیه میشود. آجر نما دارای انواع مختلفی است که در ایران با انواع آجر نسوز نما به نام های آجر نما انگلیسی و آجر نما آمریکایی و آجر نما شاموتی شناخته میشود. باید توجه کرد که آجر شیل Shale از نوع آجر نسوز نمیباشد و قیمت آن نیز نسبت به آجر نسوز ارزان است. تنوع طرح و رنگ آجر نما باعث شده است که این نوع آجر برای طراحان معماری و طراحی نما ساختمان بسیار جذاب بوده و استفاده از آن در صنعت ساختمان ایران رواج زیادی داشته باشد. کارخانه فرآورده های نسـوز آذرخش با تولید انواع آجر نما برای مصارف نمای ساختمان و یا داخل ساختمان از برندهای مطرح در بین تولید کنندگان آجر نما در ایران است.

خرید آجر نما

انعطاف بالای آجر نسوز نما آذرخش در ایجاد انواع فرم های دیوارچینی در طراحی معماری مخصوصاً در نمای ساختمان این کالا را به عنوان یکی از متریال های اصلی ساخت نمای ساختمان و در بین سازندگان محبوب کرده است. تضاد رنگ بین آجر نما نسوز و بند چه در طراحی داخلی و چه در طراحی نما اثر زیبایی آن را دو چندان میکند. در کارخانه آجر نسوز به روش های مختلفی تولید میشود هرچه دمای کوره و دستگاه پرس فشار بیشتری را به مخلوط خاک رس مرغوب وارد کنند از این نظر کیفیت آجر نما به مراتب بالاتر خواهد رفت. در برندهای مطرح و معروف با توجه به اینکه کیفیت مواد اولیه و نوع دستگاه پرس و همچنین کیفیت کوره بالا است از این نظر آجر تولیدی از نظر کیفیت و دوام و البته از نظر قیمت بالاتر خواهد بود. قیمت آجر نما نسوز در بازار ایران معمولاً به صورت قالبی و همچنین با توجه به ابعاد هر قالب آجر قابل تبدیل به قیمت به صورت متر مربعی است. با توجه به اینکه در هر طرف از اجر باید یک سانتیمتر بند کشی در نظر گرفته شود لازم است به این نکته توجه شود که در محاسبات ضخامت بندکشی کسر شود. آجر نما نسوز به دو روش خشک و یا ملاتی قابل اجراست. هر دو روش اجرا مزایا و معایب خاص خود را دارد. در روش نصب آجر نما به روش خشک ابتدا شاسی کشی با مقاطع گالوانیزه انجام میشود و پس با یکسری از انواع آویز مخصوص اقدام به پیچ و رول پلاک آجر به سازه گالوانیزه میشود. در این روش سرعت اجرا بسیار زیاد است اما از نظر هزینه نسبت به دیگر روش ها گرانتر است. روش دیگر نصب آجر نسوز در نمای ساختمان روش تر و یا روش دوغابی است. در این روش آجر نما آذرخش نسوز با استفاده از دوغاب سیمان و ماسه به دیوار خارجی ساختمان متصل میشود و اجرای این روش مشابه با نمای سنگ میباشد. خرید آجر نما نسوز به دو روش متر مربعی و یا محاسبه تعداد قالب مورد نیاز پروژه امکان پذیر است. توصیه میشود که با توجه به ابعاد هر قالب و در نظر گرفتن ضخامت بندکشی و همچنین انتهای نما تعداد قالب مورد نظر در کارگاه ساختمانی محاسبه شود و استعلام قیمت و خرید با توجه به تعداد قالب آجر نما مورد نظر صورت گیرد. آجر نما آذرخش به دلیل دانسیته بالا گرما را در خود ذخیره میکند و آن را به آرامی و آهستگی با محیط تبادل میکند. از این رو در فصول سرد سال دیوار آجری تا حداکثر زمان ممکن گرمای خود را نگه میدارد و در نتیجه خانه نیز گرم میماند. همچنین در فصول گرم سال نیز به دلیل تبادل حرارتی پایین با محیط اطراف خانه تا حداکثر ممکن خنک میماند. در فرآوری آجر نما نسوز در دمای 1100 درجه سانتیگراد کلیه عناصر آلی موجود در مواد معدنی آجر از بین میرود. در نتیجه مانع از شوره سطح آجر نما پس از اجرا مخصوصاً به روش ملاتی میشود. این خاصیت را میتوان مهمترین اصل در زیبایی نمای آجری پس از اجرا دانست. باید در نظر داشت که اجرای بند آجر نما آذرخش میتواند زیبایی آن را دوچندان کند و استحکام نمای ساختمان را بالا ببرد. با توجه به سلیقه میتوان از رنگ پودر بندکشی متفاوت سفید و یا مشکی و یا اخرایی استفاده کرد. آجر نما آذرخش دارای نشان ملی استاندارد و دارای چندین گواهینامه بین المللی است. قیمت آجر نما نسوز با توجه به کیفیت بالا در مواد اولیه و روش پخت و همچنین استاندارد بودن آجر کاملاً اقتصادی و مقرون به صرفه است و خرید آجر نما نسوز به کارفرمایان محترم جهت اجرای نمای ساختمان توصیه میشود. همچنین امکان ارسال آجر نما به سراسر کشور در اسرع وقت و با استفاده از انواع باربری دارای بیمه و با تعرفه دولتی امکان پذیر است. یکی از مواردی که در زمان ارسال آجر نما حتماً باید در نظر گرفت این است که آجر در بسته بندی مقاوم و پکیج شود و در حین ارسال بار مخصوصاً در مسیرهای دور به انبار و یا کارخانه آسیبی به قالب آجر نسوز نرسد.