راویز و راویز کاری ساختمان

راویز چیست؟

راویز برگه ای از جنس گالوانیزه و به ابعاد 60 سانتیمتر در 240 است که معمولاً در ساختمان برای گچ کاری و یا سیمان کاری استفاده میشود. عمده مصرف راویز در ساختمان مربوط به گچ کاری داخل ساختمان و یا سیمان کاری نما است. راویز در کارخانه و یا کارگاه با استفاده از دستگاه تمام اتومات و یا دستگاه نیمه اتومات تولید میشود. عمده تولید رابیز در کارخانه و یا کارگاه با استفاده از دستگاه PLC تولید میشود. دستگاه PLC مخفف Programmable Control Logic است و به معنای دستگاه اتومات کنترل منطقی برنامه پذیر است. در واقع PLC قسمتی الکترونیکی است که وظیفه آن برنامه دار کردن دستگاه تولید راویز است. در ایران دستگاه تولید رابیز را دستگاه اتومات PLC میگویند که به همین نام در ایران تولید و به فروش میرسد. دستگاه تولید رابیز PLC با توجه به توان خروجی دستگاه و همچنین قابلیت تولید تعداد در یک روز قیمت گذاری و به فروش میرسد. کیفیت دستگاه PLC در کیفیت تولید رابیز یا راویز نقش اصلی را دارد. هرچه کیفیت دستگاه PLC بیشتر باشد رابیز تولید شده کیفیت بالاتری دارد و متناسب با آن ممکن است قیمت راویز تولیدی نیز بالاتر رود. دستگاه PLC تولید راویز در دو نوع تک برگی و 10 برگی در بازار موجود است. نوع تک برگی آن در هر ساعت میتواند 150 برگ راویز به ابعاد 60 سانتیمتر در 240 سانتیمتر و نوع 10 برگی آن میتواند در هر ساعت 220 برگه راویز به ابعاد 60 در 240 سانتیمتر تولید کند. دستگاه PLC تولید راویز در دو نوع سیستم اتومات و دستی تولید میشود و قدرت موتور پرس آن 10 کیلو وات و با دور ثابت است. همچنین قدرت موتور فرمان و کشنده دستگاه PLC معادل 3 کیلو وات و با دور متغیر است. جنس شفت از کروم و CK55 است و با درجه سختی بسیار بالا تولید میشود. یکی از ویژگی های مهمی که پیش از خرید دستگاه PLC تولید راویز باید به آن دقت کرد این است که دستگاه قابلیت تغییر از اندازه 60 سانت به 70 سانت با همان وزن و از 7 رول به 8 رول را داشته باشد. البته راویز استاندارد در ایران معمولاً در عرض 60 سانت تولید میشود و معمولاً در بازار ایران نیز به همین صورت و با عرض استاندارد به فروش میرسد. راویز در بسته های 10 برگی و با وزن مشخص و با ابعاد 60 سانتیمتر در 240 سانتیمتر به فروش میرسد.

تولید راویز

راویز از جنس ورق گالوانیزه تولید میشود. گالوانیزه از جنس آهنی است که با پوشش عنصر روی تولید در فرآیند گالوانیزاسیون Galvanization تولید میشود و در فرآیند تولید آهن به دست می آید. وجود عنصر روی بر آهن مقاومت آن را در برابر زنگ زدگی و خوردگی به شدت افزایش پیدا میکند و حتی در صورتی که پوشش فلز روی از آهن از بین رود همچنان آهن خاصیت ضد زنگ خود را حفظ میکند. گالوانیزه معمولاً به روش غوطه وری گرم و در وان مذاب به دمای 460 درجه سانتیگراد تولید میشود. پس از تولید آهن گالوانیزه جهت مصرف به شکل رول در عرض 60 سانت به بازار عرضه میشود که برای استفاده در دستگاه PLC تولید راویز مناسب است. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که جنس ورق گالوانیزه مصرفی در دستگاه با کیفیت برگه راویز تولید شده در ارتباط مستقیم است. با توجه به اینکه برخی از تولید کنندگان برای ارزان تر شدن برگه راویز از ورق گالوانیزه غیر استاندارد و یا ورق با روکش روی استفاده میکنند که معمولاً حین گچ کاری و در مجاورت با آب دچار زنگ زدگی میشود. زنگ زدگی راویز در مجاورت آب پس از اتمام کار گچ کاری منظره ناخوشایندی را به وجود می آورد و به سختی رنگ پذیری دارد. در بازار ایران فروش راویز به صورت برگه ای و با وزن مشخص صورت میگیرد. راویز در ایران در سه نوع 9 ستونه، 11 ستونه و 13 ستونه تولید میشود. همچنین در فضای مابین هر ستون میتوان راویز 2 چشمه و 3 چشمه تولید کرد. با توجه به نوع کاربری راویز در ساختمان از انواع آن استفاده میشود.

راویز سقف

به عنوان مثال برای گچ کاری تزیینی میتوان از انواع راویز 11 ستونه و 13 ستونه استفاده کرد اما برای سیمان کاری با توجه به وزن مخصوص بالای ملات ماسه سیمان باید از برگه رابیتس 9 ستون استفاده کرد. برای کارهای ظریف در دکوراسیون ساختمان و همچنین آرک های سبک گچ کاری شده میتوان از راویز 9 ستونه استفاده کرد. یکی از عوامل تاثیرگذار در قیمت راویز وزن آهن گالوانیزه استفاده شده در آن است. معمولاً در ایران چه در کارخانه و یا کارگاه راویز از وزن 450 گرم تا وزن 1300 گرم تولید و به فروش میرسد. بدیهی است که هرچه وزن برگه راویز بیشتر باشد میزان گالوانیزه استفاده شده در آن بیشتر است و از این رو مقاومت آن و همچنین قیمت آن نیز بیشتر خواهد شد. یکی از مسائلی که در زمان خرید راویز باید آن توجه کرد این است که مقاومت برگه راویز متناسب با محل مصرف آن است. به عنوان مثال وزن مخصوص ملات ماسه سیمان در مقایسه با ملات گچ بسیار بیشتر است از این رو در زمان راویز بندی و راویز کاری باید به محل مصرف آن توجه ویژه شود. در صورتی که جنس برگه گالوانیزه متناسب با محل مصرف آن انتخاب نشود ممکن است در حین گچ کاری و یا سیمان کاری راویز پاره شود و ملات استفاده شده از محل خود خارج شود. با توجه به وزن هر برگه در بازار راویز به 4 دسته اصلی سبک ( وزن کمتر از 600 گرم )، نیمه سنگین ( وزن بین 700 تا 900 گرم )، سنگین ( وزن بین 900 تا 100 گرم ) و فوق سنگین ( با وزن بیشتر 1000 گرم ) تولید و به فروش میرسد.

مراحل تولید راویز در کارخانه

استفاده از ورق گالوانیزه گرم با کیفیت و استاندارد در تولید راویز با کیفیت نقش بسیار مهمی دارد. هر چه کیفیت ورق گالوانیزه بالاتر باشد محصول نهایی تولید شده کیفیت بالاتری دارد و متناسب با آن ممکن است قیمت بیشتری داشته باشد. با توجه به این مطلب خرید راویز حتی در صورت هم وزن بودن به دلیل قیمت پایین توصیه نمیشود زیرا ممکن است منجر به زنگ زدگی در مجاورت آب ملات گچ ساختمانی شود و یا در حین اجرا دچار پارگی شود. پس از ورود رول ورق گالوانیزه به دستگاه PLC ابتدا تحت پرس کاری و کشش عرضی قرار میگیرد. ورق گالوانیزه به صورت رولی و با ضخامت های مختلف و با توجه به وزن نهایی برگه راویز وارد دستگاه میشود. ابتدا ورق گالوانیزه مورد کشش قرار میگیرد و پس از رسیدن به طول مورد نظر ورقه برش میخورد. این مرحله با نام مرحله برش در دستگاه نامگذاری میشود و عملیات برش ورق به صورت طولی انجام میشود. پس از برش به طول دلخواه ورق گالوانیزه تحت دستگاه پرس و نورد سرد قرار میگیرد و پس از اتمام پرس کاری چشمه ها و ستون های برگه راویز تولید میشود. پس از مرحله نورد سرد و پرس کاری ورق دوباره مورد کشش قرار میگیرد و به ابعاد استاندارد 60 سانتیمتر در 240 سانتیمتر میرسد. پس از تولید راویز به ابعاد استاندارد هر 10 برگه آن در یک بسته قرار میگیرد و به فروش میرسد.

مراحل راویزکاری سقف

اجرای صحیح راویزکاری (رابیتس‌بندی) سقف، زیربنای یک نازک‌کاری بادوام و بدون ترک است. این فرآیند شامل سه فاز اصلی زیرسازی، نصب شبکه و گچ‌کاری است:

مرحله ۱: زیرسازی و شاسی‌کشی (ایجاد کلاف‌بندی)

1. بررسی و نقشه‌برداری طرح:

   • ابتدا باید نقشه‌های معماری سقف کاذب، محل نصب چراغ‌ها و دکوراتیوهای قوسی یا حجمی را بررسی کرد.

   • نقاط آویزگذاری (بیس پلیت) و خطوط تراز سقف نهایی با استفاده از شاقول یا تراز لیزری، روی سقف اصلی علامت‌گذاری می‌شوند.

2. نصب آویزها (پایه‌ها):

   • با توجه به وزن نهایی سقف کاذب (شامل راویز و گچ‌کاری)، آویزها (معمولاً میلگرد یا تسمه فولادی) با استفاده از انکر بولت‌های استاندارد یا تفنگ‌های میخکوب قوی (جهت اتصال به سقف بتنی یا تیرآهن) نصب می‌شوند.

   • فاصله آویزها باید دقیقاً بر اساس بارگذاری و توصیه‌های فنی (معمولاً کمتر از ۱۰۰ سانتی‌متر) تعیین شود تا از شکم دادن سقف در طول زمان جلوگیری گردد.

3. کلاف‌بندی اصلی (شاسی‌کشی):

   • نبشی‌ها یا سپری‌های فولادی (معمولاً نبشی‌های ۳ یا ۴) به صورت شبکه‌ای و در تراز افقی مشخص‌شده، به آویزها جوشکاری می‌شوند.

   • این کلاف‌بندی، اسکلت اصلی تحمل بار راویز و ملات را تشکیل می‌دهد و باید با دقت بالا و صلبیت کافی اجرا شود.

مرحله ۲: نصب شبکه راویز (رابیتس)

4. نصب راویز روی شاسی:

   • برگه‌های راویز (رابیتس) با دقت و به صورت همپوشانی (Overlap) در حد یک چشمه روی کلاف‌بندی اصلی قرار داده می‌شوند.

   • همپوشانی صحیح در محل اتصال برگه‌ها، برای توزیع تنش و جلوگیری از ایجاد ترک در درزها حیاتی است.

5. اتصال با سیم گالوانیزه:

   • راویز باید توسط سیم گالوانیزه مخصوص (سیم رابیتس‌بندی) با قطر مناسب، محکم به تمام اجزای شاسی کشی (نبشی‌ها و میلگردهای فرعی) گره زده شود.

   • تراکم گره‌ها باید بالا باشد تا راویز در هنگام اجرای گچ‌کاری و پرتاب ملات، تحت کشش قرار نگیرد و حرکت نکند؛ این امر مهم‌ترین گام برای جلوگیری از ترک‌های آینده است.

مرحله ۳: اجرای پوشش ملاتی (گچ‌کاری)

6. پاشش لایه آستر (گچ و خاک):

   • پس از اتمام نصب راویز و اطمینان از استحکام زیرسازی، اولین لایه ملات (معمولاً گچ و خاک) با فشار کافی روی شبکه پاشیده می‌شود تا کاملاً از چشمه‌های راویز عبور کرده و پشت شبکه را پر کند (Locking Action).

   • این لایه باید پس از سفت شدن، سطح را در یک تراز اولیه و خشن قرار دهد.

7. اجرای لایه رویه و پرداخت نهایی:

   • پس از خشک شدن لایه آستر، لایه نهایی و پرداخت با گچ سفید و با دقت بالا اجرا می‌شود.

   • نکته تخصصی اینجاست که ضخامت کل ملات نباید آنقدر زیاد باشد که بار بیش از حد به سازه وارد کند و در عین حال باید تمامی ناصافی‌ها و سطح راویز را کاملاً پوشش دهد.

نکته تخصصی مهندسی

به عنوان دکترای مهندسی سازه، تأکید می‌کنم که رایج‌ترین علت ترک‌خوردگی در سقف‌های راویز، نقص در صلبیت کلاف‌بندی اولیه و استفاده از راویز با وزن بسیار کم است. در سقف‌های دکوراتیو با وزن گچ‌کاری بالا، باید از حداقل راویز ۱۱ ستونه با وزن بالای ۹۰۰ گرم و کلاف‌بندی متراکم‌تر استفاده کرد. همچنین، تمام اتصالات فولادی (جوشکاری) باید با کیفیت بالا و مطابق با اصول فنی انجام شود تا از هرگونه حرکت نسبی در سیستم جلوگیری شود.

با توجه به اینکه به عنوان مثال رابیتس 1100 گرمی در بسته 10 تایی و به وزن 11 کیلو به فروش میرسد. یکی از نکاتی که پس از خرید راویز باید به آن توجه کرد کیفیت آن است. برای تشخیص کیفیت راویز خریداری شده میتوان چند بار محکم برگه به به زمین کوبید. چنانچه راویز از ورق آبکاری شده تولید شده باشد در حین کوبیده شدن به زمین قسمت هایی از آن جدا میشود و به زمین میریزد. اما اگر راویز از ورق گالوانیزه درجه یک تولید شود هیچ قطعه ای از آن جدا نمیشود. جدا از کیفیت بالای ورق مصرفی باید به انعطاف آن نیز توجه شود تا در حین سیمان کاری و یا گچ کاری بتوان انواع آرک و نما را با آن اجرا کرد.

نکته تخصصی مهندسی برای خرید

به عنوان مهندس سازه، مهم است بدانید که ضخامت نهایی ورق گالوانیزه مورد استفاده برای تولید راویز، اصلی‌ترین عامل در تعیین وزن و کیفیت آن است. هنگام خرید، همیشه تطابق وزن اسمی اعلام شده با وزن باسکول (با در نظر گرفتن تلرانس حداکثر ۳٪-) را بررسی کنید. استفاده از راویز با وزن واقعی کمتر از مقدار مورد نیاز، منجر به شکم دادن سقف، ترک‌های گسترده و افزایش ریسک سقوط در دراز مدت می‌شود که هزینه‌های بازسازی بسیار سنگینی به دنبال دارد.

لیست قیمت راویز

• قیمت راویز 1300 گرم  13 ستون هر برگه به ابعاد 60 در 240 سانتیمتر 93,000 تومان است.

• قیمت راویز 1200 گرم  13 ستون هر برگه به ابعاد 60 در 240 سانتیمتر 88,000 تومان است.

• قیمت راویز 1100 گرم  13 ستون هر برگه به ابعاد 60 در 240 سانتیمتر 83,000 تومان است.

• قیمت راویز 900 گرم  13 ستون هر برگه به ابعاد 60 در 240 سانتیمتر 73,000 تومان است.

• قیمت راویز 700 گرم  13 ستون هر برگه به ابعاد 60 در 240 سانتیمتر 63,000 تومان است.

• قیمت راویز 600 گرم  13 ستون هر برگه به ابعاد 60 در 240 سانتیمتر 58,000 تومان است.