انواع آرماتور و استاندارد و سایز بندی

انواع آرماتور و نحوه تعیین قیمت آرماتور

میلگرد که به آرماتور و یا REBAR شناخته میشود و در سازه عموماً به عنوان تقویت ضعف کششی بتن به کار میرود. با توجه به اینکه مقاومت کششی بتن بسیار ضعیف است در مقاوم سازی قطعات بتنی از آرماتور استفاده میشود. معمولاً میلگرد از دو روش نورد سرم و نورد گرم تولید میشود. آرماتور دو نوع ساده و آجدار تولید و به فروش میرسد. میلگرد فاقد آج که با نماد A1 مشخص میشود و آرماتور بدون آج که به عنوان میلگرد نرم نیز شناخته میشود مطابق با مقررات ملی ساختمان ایران در اجزای سازه ای غیر قابل استفاده است. با توجه به اینکه آرماتور بدون آج گیرایی با بتن ندارد و میان بتن و میلگرد درگیری ایجاد نمیشود در زمان اعمال نیروی کششی المان دچار کاهش مقاومت میشود که این مسئله از نظر سازه ای مورد قبول نیست. از این رو مطابق با مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران استفاده از آرماتور بدون آج در سازه های بتنی غیر مجاز است. نوع دیگری از میلگرد تولیدی در کارخانه های ایران آرماتور آجدار است که با نماد A2 و A3 و A4 مشخص میشود. با توجه به مقاومت نهایی میلگرد تیپ آرماتور نیز مشخص میشود. همچنین برای تشخیص سریع تیپ میلگرد در کارگاه نوع آج با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال آرماتور تیپ A2 با آج اسپیرال و میلگرد A3 با آج جناغی تولید میشود. معمولاً با توجه به طراحی سازه بتنی مقاومت آرماتور نیز تعیین میشود و در جدول لیستوفر نمره میلگرد و همچنین تیپ آن تعیین میگردد. آرماتور به دو روش نورد سرد و نورد گرم تولید میشود. در روش نورد سرد قطعه میلگرد با مقطع مربع مابین غلتک قرار میگیرد و با استفاده از نیروی غلتک به مقطع دایره و به صورت آرماتور تولید میشود. اما در روش نورد گرم میلگرد ابتدا به درجه حرارت بالا میرسد و سپس تغییر فرم میدهد. کارخانه ذوب آهن اصفهان بزرگترین تولید کننده آرماتور آجدار در ایران است و معمولاً قیمت میلگرد در ایران نیز با توجه به تولیدات پایه این کارخانه محاسبه میشود. کارخانه های زیادی در ایران اقدام به تولید آرماتور میکند که از بزرگترین آنها میتوان به میلگرد نیشابور و میانه اشاره کرد. یکی از عواملی که در تعیین قیمت میلگرد در بازار ایران تأثیرگذار است نوسان قیمت جهانی فولاد است. با توجه به اینکه قیمت فولاد جهانی است قیمت آرماتور نیز مطابق با قیمت جهانی و نرخ ارز در بازار ایران دچار نوسان است. قیمت میلگرد در بازار ایران نیز معمولاً به صورت روزانه و متناسب با نرخ جهانی فولاد و قیمت ارز تعیین میشود. فروشگاه ساختمانی صاد با عرضه انواع آرماتور در انواع سایز و انواع مقاومت و در سه تیپ موجود در ایران اقدام به فروش میلگرد با حداقل قیمت روزانه و همچنین توزیع آن به سراسر کشور میکند.

سایز بندی آرماتور تولیدی در ایران

آرماتور در کارخانه در انواع سایز و آج و متناسب با مصرف آن در صنعت ساختمان ایران تولید میشود. در ایران پایین ترین سایز میلگرد 6 است که به صورت آج و مفتولی تولید و به فروش میرسد. از آرماتور 6 مفتولی معمولاً به عنوان میلگرد حرارتی در سازه سقف تیرچه بتنی و یا تیرچه کرومیت استفاده میشود. با توجه به اینکه این آرماتور فاقد آج میباشد درگیری آن با بتن حداقل است و از این نظر فقط به عنوان میلگرد حرارتی باید استفاده شود. آرماتور حرارتی به منظور جلوگیری و کنترل ترک بتن در زمان انبساط و انقباض ناشی از نوسان حرارت سقف کاربرد دارد. در ایران میلگرد با سایز 6 تا آرماتور در سایز 36 تولید و به فروش میرسد. شاید بتوان پر استفاده ترین میلگرد در بازار ایران را آرماتور 16 نام برد. با توجه به اینکه میلگرد 16 هم در آرماتوربندی ستون و تیر بتنی نقش پر رنگی دارد و معمولاً پر استفاده است تقریباً پر فروشترین سایز آرماتور نیز میباشد. منظور از سایز بندی میلگرد نشان دادن قطر آرماتور است. به عنوان مثال میلگرد 16 میلگردی است که قطر آن 16 میلیمتر یا 1.6 سانتیمتر است. با توجه به اینکه مقاومت نهایی آرماتور مرتبط با سطح مقطع آن است هر چه قطر میلگرد بیشتر باشد مقاومت نهایی آن نیز بالاتر است. بر همین اساس و به عنوان مثال آرماتور 16 در مقایسه با میلگرد 18 مقاومت کمتری دارد البته باید در نظر داشت که در زمان مقایسه توجه به تیپ آرماتور نیز بسیار مهم است و از یک تیپ باید در مقایسه مقاومت نهایی استفاده کرد. قیمت میلگرد 16 در بازار به صورت روزانه و با توجه به نوسان بازار آهن ایران تعیین میشود. یکی از نکاتی که در زمان تعیین جدول لیستوفر آرماتور پیش از اجرای ساختمان باید به آن دقت کرد این است که بهتر است بخش عمده سایز میلگرد یکسان باشد تا در زمان خم و برش در کارگاه برای عوامل اجرایی اشتباهی رخ ندهد. یکی دیگر از انواع آرماتور پر مصرف در صنعت ساختمان میلگرد 14 است. با توجه به اینکه قیمت میلگرد 14 در مقایسه با آرماتور 16 ارزانتر است و با توجه به نوع بارگذاری ساختمان ها در ایران مطابق با مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران این میلگرد نیز بسیار پر مصرف است. آرماتور 14 در کارخانه به طول 12 متر تولید میشود و معمولاً در بسته بندی و دارای پلمپ و پلاک مهر و موم باشد. در بازار آهن به هر بسته از بسته میلگرد در اصطلاح بندیل گفته میشود. مطابق با استاندارد کارخانه ذوب آهن اصفهان هر بندیل آرماتور 4700 کیلوگرم و یا به بیان ساده تر 4.7 تن میباشد. با توجه به وزن هر شاخه میلگرد 14 در هر بندیل 313 شاخه موجود است. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که وزن بندیل آرماتور تولیدی کارخانه ها در ایران با یکدیگر متفاوت است و عمده کارخانه ها به غیر از کارخانه ذوب آهن اصفهان وزن بندیل در حدود 2 تا 2.5 تن دارند. در زمان خرید میلگرد باید به این نکته توجه اساسی کرد.

استاندارد وزن و ابعاد آرماتور تولیدی در ایران

آرماتور تولیدی در کارخانه‌ها ایران مطابق با استاندارد اشتال STAHLBAU PROFILE تولید میشود. جدول اشتال معتبرترین جدول وزنی و ابعادی میلگرد در سطوح دانشگاهی است که عملاً معیار طراحی سازه های بتنی و تعیین سایز آرماتور در ایران است. به عنوان مثال مطابق با جدول اشتال میلگرد 18 معادل 2.54 سانتیمتر مربع سطح مقطع دارد و وزن آن در هر متر از طول میلگرد 18 معادل 2 کیلوگرم در هر متر است. با توجه به اینکه طول هر شاخه میلگرد 18 معادل 12 متر است از این رو وزن هر شاخه از آرماتور سایز 18 معادل 24 کیلوگرم است. استاندارد میلگرد مطابق با جدول اشتال برای مصارف عمومی مطابق با استاندارد DIN EN 10060 انتشار یافته در فوریه 2004 است. معمولاً معیار محاسبات سایز بندی و وزن و ابعاد آرماتور در ایران جدول اشتال است. میلگرد تولیدی در کارخانه ذوب آهن اصفهان مطابق با استاندارد روسی GOST 5781 است که مطابق با این استاندارد که آرماتور تیپ A1 از نوع بدون آج دارای تنش جاری شدن 2300 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و تنش گسیختگی 3800 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و تغییر شکلی نسبی 25 درصد از طول پیش از گسیختگی دارد. همچنین میلگرد تیپ A2 از نوع آجدار دارای تنش جاری شدن 3000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و تنش گسیختگی 5000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و تغییر شکلی نسبی 19 درصد از طول پیش از گسیختگی دارد. همچنین آرماتور تیپ A3 از نوع بدون آج دارای تنش جاری شدن 4000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و تنش گسیختگی 6000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و تغییر شکلی نسبی 14 درصد از طول پیش از گسیختگی دارد. آیین نامه بتن ایران که به اختصار آبا شناخته میشود تحت عنوان مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران برای تمام سایزهای آرماتور موجود مانند میلگرد 12 توصیه میکند که مقاومت تسلیم آرماتور در اعضای قاب‌های مقاوم در برابر زلزله، نباید بیشتر از 400 مگا پاسکال در نظر گرفته شود. با توجه به اینکه میلگرد 12 به عنوان خاموت تیر بتنی و همچنین آرماتور تنگ ستون بتنی بسیار پر مصرف است و با توجه به سادگی در خم و برش آن الزاماً باید مطابق با آیین نامه آبا تولید شود. همچنین سازمان ملی استاندارد ایران به شماره 3132 از نظر مقاومت تسلیم میلگرد در 4 رده مقاومتی S240 با مقاومت تسلیم 2400 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و S340 با مقاومت تسلیم 3400 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و S400 با مقاومت تسلیم 4000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و S500 با مقاومت تسلیم 5000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع تقسیم بندی میگردد. استاندارد ملی ایران بر اساس استانداردهای مرجع اروپا EN، آلمان DIN، ژاپن GIS، آمریکا ASTM و استاندارد جهانی ISO است.